Παροιμία σύμφωνα με το Λεξικόν της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσης του Ιωάννη Σταματάκου σημαίνει το ρητόν, το γνωμικόν. Προέρχεται από το επίθετο πάροιμος ( παρά +οἶμος ), ο παρά την ὁδόν εὑρισκὀμενος, ὁ γείτων.Στην αρχαία Ελλάδα συνήθιζαν να γράφουν σύντομα μηνύματα με οδηγίες , συνθήματα και παραγγέλματα προς τους πολίτες σε μαρμάρινες στήλες «Ερμάς» ( προτομές του Ερμού ) που τοποθετούσαν "παρ΄οιμον "στο δρόμο.
Οι παροιμίες και οι παροιμιώδεις εκφράσεις αποτελούν μέρος του λαογραφικού θησαυρού μας που μέσα σε λίγες λέξεις αποδίδουν τη λαική σοφία και ιστορία. Παραδόθηκαν από γενιά σε γενιά στο διάβα του χρόνου με τον προφορικό λόγο. Είναι λακωνικές και γλαφυρές φράσεις της ντοπιολαλιάς μας που περιγράφουν τη θετική ή την αρνητική πλευρά της ζωής , τις ανθρώπινες σχέσεις τις συνήθειες και τις ανάγκες.
Ο Γιάννης τώρα σαν όνομα έχει την τιμητική του ανάμεσα στις τόσες παροιμίες του τόπου μας. Παραθέτουμε ορισμένες από αυτές. Μπορείτε βέβαια να συμπληρώσετε όποιες τυχόν έχουμε παραλείψει:
Όχι Γιάννης, Γιαννάκης.
Σπίτι χωρίς Γιάννη, προκοπή δεν κάνει.
Ακόμα δεν τον είδαμε και Γιάννη τον εβγάλαμε.
Τί κάνεις Γιάννη ;Κουκιά σπέρνω.
Σαρανταπέντε Γιάννηδες ενός κοκκόρου γνώση.
Να σε κάψω Γιάννη , να σε αλείψω λάδι( ή μέλι ).
Γιάννης Κερνάει , Γιάννης πίνει.
Τί έχεις Γιάννη τί είχα πάντα.
Φοβάται ο Γιάννης το θερίο κια το θεριό το Γιάννη.
Πότε ο Γιαννης δεν μπορει , πότε ο κωλος του πονεί.
Αν είχαν οι Γιάννηδες γνώση, μας δάνειζαν καμπόση.
Άλλη καμιά δε γέννησε/έκανε, μόνο η Μαριώ το Γιάννη.
Και αυτοκράτορας να γίνεις, πάλι Γιάννης θε να μείνεις.
Δείτε εδώ όλες τις παροιμίες του Σωστού Λόγου.
Το χρηστικό βιβλίο 1.864 παροιμίες και γνωμικά, Ξέρουμε τι σημαίνουν; από την Ίνα Αναγνωστοπούλου και τη Λία Μπουσούνη-Γκέσουρα, συγγραφείς του μπεστ σέλερ Το λέμε σωστά; Το γράφουμε σωστά; Οι παροιμίες και τα γνωμικά αποτελούν λαϊκό δημιούργημα με διαχρονική αξία, πρέπει όμως να γνωρίζουμε το νόημά τους και, επομένως, την περίσταση στην οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Μας βοηθούν να σκεφτούμε, μας διδάσκ......
Comments