Το τελικό "ν"
Πότε βάζουμε και πότε όχι;
Η επικρατέστερη άποψη για την διατήρηση ή την απάλειψη του τελικού "ν" έχει τις ρίζες της στις παρατηρήσεις του Μ. Τριανταφυλλίδη "Μικρή Νεοελληνική Γραμματική".
Βασικός Κανόνας
-
Το τελικό "ν" της αιτιατικής ενικού του θηλυκού γένους του οριστικού άρθρου (τη[ν] / στη[ν]) και της προσωπικής αντωνυμίας (αυτή[ν], τη[ν]), καθώς και το τελικό "ν" των αρνητικών επιρρημάτων δε(ν) και μη(ν) διατηρείται στο γραπτό λόγο, μόνο όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν ή από ένα από τα παρακάτω: κ, π, τ, γκ, μπ, ντ, τσ, τζ, ξ, ψ.
-
Το τελικό "ν" της αιτιατικής ενικού του αρσενικού γένους του οριστικού άρθρου και του αόριστου άρθρου (τον/στον, έναν), καθώς και της προσωπικής αντωνυμίας (αυτόν, τον) διατηρείται στον γραπττό λόγο πάντοτε, στον προφορικό όμως λόγο προφέρεται συνήθως μόνο στις περιπτώσεις που ακολουθούν φωνήεντα ή τα: κ, π, τ, γκ, μπ, ντ, τσ, τζ, ξ, ψ.
Ειδικότερα
-
Παραμένει στην προσωπική αντωνυμία του τρίτου προσώπου αυτόν, τόν: τον σκότωσαν, αυτόν θέλω, τον δέρνουν κ.λπ.
-
Παραμένει στο αριθμητικό εκατό(ν), όταν συναδυάζεται με άλλον αριθμό που αρχίζει από φωνήεν: εκατόν επτά, εκατόν οκτώ, εκατόν τριάντα κ.λπ.
-
Παραμένει στην αιτιατική μιαν, όταν ακολουθεί λέξη που από α: μιαν απόδειξη, μιαν άλλη μέρα, μιαν αγάπη κ.λπ.
-
Παραμένει ενίοτε στο απαγορευτικό μη(ν) μπροστά από τις μετοχές σε -οντας και -ώντας (μην εκτιμώντας, μην έχοντας) αλλά ποτέ στις λόγιες μετοχές (οι μη καπνίζοντες, οι μη εργαζόμενοι)
-
Παραμένει πριν από το κύριο αρσενικό όνομα προσώπων, ποταμών, μηνών κ.λπ.: τον Γιάννη, τον Βενιζέλο, τον Νοέμβριο